Terwijl het uitkijken is naar De vondeling, het langverwachte tweede deel van de groots ingezette romancyclus 'Humo Duplex', houdt A.F.Th. Van der Heijden de lezer zoet met ander literair werk. In Hier viel Van Gogh flauw maakt hij een selectie uit meer dan dertig jaar dagboeknotities. De verbindende factor is zijn eeuwige fascinatie voor Frankrijk. Daarnaast verschijnt er nu ook De gazellejongen : het verzameld werk van Patrizio Canaponi, dat de boeken Een gondel in de herengracht en De draaideur bevat. Daarmee zette Van der Heijden -- weliswaar onder het Italiaanse pseudoniem -- zijn eerste succesvolle stappen in de literatuur. Voor sommigen een blij weerzien, voor anderen een boeiende kennismaking met Van der Heijdens eerste geschriften.

Wie dacht dat Van der Heijdens autobiografische lades na Engelenplaque -- zijn imposante verzameling dagboekaantekeningen in de jubileumuitgave van de 'Privé-domein'-reeks -- leeg zouden zijn, wordt in Hier viel Van Gogh flauw alvast bescheiden van antwoord gediend. Het kleinere broertje verzamelt negen autobiografische notities, waarin tussen 1966 en 1999 wordt gereisd van de Vogezen over Bretagne, Parijs en de Provence naar de Dordogne. Frankrijk mag dan al het gemeenschappelijke thema zijn, centraal staat -- zoals dat bij een dagboek past -- de auteur zelve: "Ik begin te schrijven: eenvoudige aantekeningen over het begin van deze dag, in de hoop dat ik tzt (liefst in een verre toekomst) flarden van deze dag heel helder, tot in het kleinste detail voor me zal zien als ijdel bedrijf." Dat ijdel bedrijf levert gelukkig meer op dan wat banale egotripjes. Zelfs in het logboek dat de 17-jarige Adri bijhoudt van zijn trip naar de Vogezen, is het aardig vertoeven en herkennen we moeiteloos Van der Heijdens inmiddels geroemde verteltalent. Mooi en onthullend is de Parijse anekdote waarin literaire reus Cees Nooteboom een bepalende rol speelt. Deze autobiografisch 'vertelling' dateert uit 1979, het jaar waarin hij De draaideur, zijn eerste roman publiceerde. De Gazellejongen is een wat verlaat cadeau van Querido aan zijn prijsbeest voor 25 jaar uitgeversloyaliteit en het mag er in ieder geval zijn. Een gondel in de herengracht herlezen en opnieuw goed bevonden. De vijf verhalen bulken van het virtuoze, barokke en gelaagde verteltalent. Maar vooral opnieuw en veel plezier beleefd aan De draaideur. Nauwelijks 100 bladzijden maar wervelend en intrigerend van begin tot eind. Een sobere -- een voorwoord of verklarende toelichting ontbreekt compleet, jammer -- maar meer dan welgekomen jubileumuitgave! [Jan Bettens] Masquer le texte

Andermaal, na bijvoorbeeld 'Gevouwen woorden' (2001, brieven) en 'Engelenplaque' (2003, Privé domein, dagboekaantekeningen) heeft A.F.Th. van der Heijden een egodocument aan het publiek toevertrouwd. Dit Franse dagboek, verschenen rond de boekenweek, beschrijft Franse reizen van A.F.Th. tussen 1968 en 1999. Zijn het in de vroege episodes vooral vrouwengeschiedenissen waar het om draait, in latere, wanneer de schrijver met vrouw en kind in Franktijk vertoeft, staat het schrijven centraal. Hoewel de latere episodes veel saaier zijn - en niet iedere droom is even interessant - staan daar mooie notities in over het schrijven en de totstandkoming van het werk. Het mooiste gedeelte van het boek is '1979 Parijs', wanneer de schrijver met Cees Nooteboom en Jan Donkers naar Parijs gaat om de schrijfster Mary McCarthy te bezoeken. De bemoeienis van A.F.Th. met de vertaling van een boek van Hanna Ahrendt zijn heerlijk relativerend en anekdotisch weergegeven. Zo'n episode doet verlangen naar een boek met meer literaire herinneringen. Paperback; normale druk. Masquer le texte